Nawozy azotowe - jak i dlaczego należy zwiększyć efektywność ich wykorzystania w rolnictwie
Od kilkunastu lat uwagę mediów i debatę społeczną poświęconą ekologii zdominowało globalne ocieplenie. Najczęściej dyskusja była zogniskowana wokół emisji CO2,, powodującego wzrost temperatur i zakłócenia obiegu węgla. Pomijany był natomiast drugi istotny aspekt zjawiska, który dopiero niedawno trafił do świadomości społecznej. Mowa o stopniu naszej ingerencji w obieg azotu w biosferze, który jest niewspółmiernie większy od zaburzeń obiegu węgla. Stosowane w rolnictwie nawozy azotowe generuje zaburzenie obiegu azotu.
Wiąże się ono ściśle z procesem produkcji żywności.
Ponieważ nie ma możliwości produkowania żywności bez azotu, to obieg azotu i ludzka ingerencja w jego funkcjonowanie powinna być przedmiotem szczególnej uwagi.
Obieg azotu w przyrodzie obejmuje kilka głównych procesów, w których biorą udział organizmy żywe, a niebagatelny udział ma człowiek. Zagadnienia te zilustrowano na Rysunku 1.
Rysunek 1: Obiegu azotu w przyrodzie.(źródło: Cornell University_Agronomy Fact Sheet Series-Fact Sheet 45 )
Na biogeochemiczny cykl azotu składa się aż pięć procesów prowadzonych przez organizmy żywe. Bakterie azotowe wiążą wolny azot atmosferyczny (11), dzięki czemu staje się bezpośrednio dostępny dla roślin w postaci jonu amonowego. W procesie nitryfikacji (4) bakterie nitryfikacyjne przekształcają pulę jonu amonowego powstałą w procesie mineralizacji materii organicznej (7) i na skutek nawożenia w azotyn. Następnie zmieniają się w azotany. które jako najbardziej dostępna dla roślin forma azotu jest pobierana (2) przez korzenie roślin. Po obumarciu roślin lub po żniwach bakterie gnilne przekształcają organiczne związki azotowe resztek roślinnych w materię organiczną. Ta następnie mineralizuje się (7) powiększając pulę jonu amonowego w glebie. Bakterie denitryfikacyjne (5) uwalniają azot w postaci cząsteczkowego azotu atmosferycznego N2, tlenku azotu NO i podtlenku azotu N2O do atmosfery. Występująca w obiegu pula azotu w postaci jonu amonowego NH4+ i azotanowego NO3- powstała w procesie biologicznego wiązania azotu (11) i elektrycznych wyładowań atmosferycznych czyli w wyniku procesów naturalnych zostaje o DRUGIE TYLE powiększona przez człowieka wskutek stosowania azotowych nawozów mineralnych (1) i spalania paliw kopalnych.
50% udział związków azotowych (nawozów mineralnych) wytwarzanych w fabrykach w globalnym obiegu azotu, wynika z konieczności zapewnienia wystarczającej ilości żywności dla ciągle rosnącej populacji świata. Spowodowane jest to tym, że azot należy do podstawowych pierwiastków wchodzących w skład wszystkich białkowych związków organicznych, a więc i organizmów żywych. Wywiera wyjątkowo duży wpływ na kształtowanie wysokości plonu i jego jakości. Niestety stopień agronomicznego wykorzystania mineralnych nawozów azotowych wynosi maksymalnie 50% w stosunku do pierwotnie zastosowanej ilości. I tak stopień agronomicznego wykorzystania azotu waha się w zakresie od 38% we Francji i Holandii do 42% w Niemczech i 44% we Włoszech. (Źródło: Oenema et al. 2009).
Wpływ nawożenia na środowisko
Niski poziom agronomicznego wykorzystania azotu i dążenie do uzyskiwania coraz wyższych plonów doprowadziły do stałego zwiększania dawek nawozów azotowych. Właściwa obiegowi azotu w biosferze złożoność i aktywność wszechobecnych bakterii stwarzają wiele możliwości niepożądanych strat z systemów rolniczych zasilanych wysokimi dawkami nawozów azotowych. (Źródło: Bothe, Ferguson and Newton 2007).
Do strat tych zaliczamy: ulatnianie się amoniaku do atmosfery, wymywanie azotanów z gleby, erozję gleby, jej zakwaszenie i denitryfikację. Skutki tych zjawisk, takie jak:
- wypłukiwanie azotanów do wód gruntowych i rzek,
- rozszerzające się martwe strefy oceanicznych wód przybrzeżnych w wyniku eutrofizacji,
- wpływ ulatniającego się amoniaku na zdrowie ludzkie i naturalne ekosystemy (zanieczyszczenie powietrza i smog),
wyższe emisje podtlenku azotu (N2O), który jest około 300 razy silniejszym gazem cieplarnianym, niż dwutlenek węgla,
są dobrze udokumentowane w literaturze przedmiotu. (Źródło: Sutton et al.2011)
Istnieje pilna potrzeba globalnego ograniczenia zasięgu tych niekorzystnych zjawisk. Ciągle rosnąca liczba ludności świata potrzebuje więcej żywności, a stąd większych dawek nawozów stosowanych w uprawie zbóż.
Rządy wielu krajów, uznając niekorzystny wpływ zjawisk towarzyszących stosowaniu nawozów azotowych na zdrowie człowieka i środowisko, próbują go ograniczać. Z tego względu przyjmują stosowne wewnętrzne regulacje prawne. Zobowiązują się także, w ramach konwencji międzynarodowych, do aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz ograniczania emisji niektórych gazów. Jednym z głównych zanieczyszczeń gazowych powietrza powstającym w toku szeroko rozumianej produkcji rolniczej jest amoniak. Szacuje się, że w Unii Europejskiej rolnictwo jest odpowiedzialne za ponad 92% emisji tego gazu. W Polsce natomiast wartość ta sięga 94%. Największa część emisji amoniaku związana jest z odchodami zwierząt – 78%. Pozostałe 22% emisji związane jest ze stosowaniem mineralnych nawozów azotowych. („Kodeks dobrej praktyki rolniczej” – LINK)
Przykładem międzynarodowych zobowiązań państw w sprawie ograniczania emisji gazów cieplarnianych jest Protokół z Goeteborga, unijna ustawa (National Emission Ceilings). Mówi on o maksymalnych poziomach emisji m.in. amoniaku. Także unijna ustawa „azotanowa” i Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych odnoszą się do emisji podtlenku azotu N2O.
Oprócz degradacji środowiska, mało wydajne wykorzystanie nawozów azotowych, jest oczywistą stratą ekonomiczną ponoszoną przez rolników. Dotyczy to zarówno mocznika w postaci stałej, a także roztworów saletrzano-mocznikowych. Powstała więc pilna potrzeba opracowania i wdrożenia do praktyki rolniczej nowych sposobów postępowania. Mają one na celu ochronę środowiska, przy równoczesnym dbaniu o nie pogorszenie opłacalności produkcji rolnej. Jest to obecnie priorytet. Tym bardziej, że zachodzi ekonomiczna konieczność uzyskania maksymalnych plonów, o wysokiej zawartości białka. Wymusza to często stosowanie dawek nawozów azotowych w ilościach przekraczających dopuszczalny przepisami prawa poziom. Jak rozwiązać ten dylemat?
Jak chronić jednocześnie nawozy, ich agronomiczne wykorzystanie i środowisko?
Odpowiedzią jest inhibitor ureazy moNolith46_żółty, który ogranicza straty powstające na skutek ulatniania się amoniaku w powietrze z roztworów saletrzano-mocznikowych. Uzyskany w ten sposób zwiększony poziom agronomicznego wykorzystania azotu zapewnia maksymalizację plonu. Jednocześnie, co istotne nie przekroczymy dopuszczalnych dawek nawożenia. Dodatkowo, w obliczu ciągle rosnących cen nawozów, zastosowanie inhibitora ureazy pozwala zwiększyć opłacalność inwestycji w nawóz. Jest to jednoznaczne ze zwiększeniem opłacalności uprawy.
Nie zwlekaj, zadzwoń do autoryzowanego dystrybutora i uzyskaj więcej informacji. Dowiedz się, ile możesz zaoszczędzić i jak moNolith46®_Żółty przyczyni się do optymalizacji wysokości twojego plonu.
O sposobach oszczędzania nawozów azotowych przy pomocy inhibitora ureazy moNolith46®_Żółty dowiesz się więcej LINK
Lista autoryzowanych dystrybutorów moNolith46®_Żółty LINK