Aby uprawa zboża ozimego była efektywna i przynosiła wysokie plony, wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego szereg czynników. Kluczową rolę odgrywa tu nie tylko odpowiedni dobór odmiany, ale przede wszystkim właściwe nawożenie, dostosowane do specyficznych potrzeb rośliny w poszczególnych fazach rozwoju. Stosujesz rsm? Poznaj zasady optymalizacji nawożenia zboża ozimego, ze szczególnym naciskiem na rolę azotu oraz mikroelementów.
Zboża ozime – 4 czynniki decydujące o wielkości i jakości plonu:
- staranne zabiegi uprawowe ograniczające straty wody z gleby,
- optymalny termin i gęstość siewu,
- prawidłowe nawożenie, czyli uzupełnianie składników pokarmowych w glebie, uwzględniające wymagania pokarmowe uprawianej rośliny,
- dokarmianie dolistne manganem i borem, a czasami miedzią.
Warto pamiętać, że uzupełnianie tych składników pokarmowych jest łatwiejsze, a roślina efektywniej je wykorzysta, jeżeli uprawiana jest na glebie o uregulowanym odczynie i co najmniej średniej zasobności przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu oraz kiedy posiada odpowiednią przestrzeń do prawidłowego rozwoju korzeni. Dlatego tak ważny jest dość wczesny i niezbyt gęsty siew ziarna. Optymalny termin siewu pszenicy w zależności od rejonu trwa od połowy września do końca pierwszej dekady października (najlepiej do końca września). Termin ten gwarantuje dobre rozkrzewienie się zboża jesienią i „zaprogramowanie” plonu.
Azot konieczny także jesienią
Jesienią zboża ozime pobierają około 30 kg azotu, a dobre zaopatrzenie w azot i inne składniki pokarmowe w fazie EC 14/21, to jest od 4 liścia do początku krzewienia, decyduje o gęstości plantacji, a później – o plonach. Najczęściej zboża uprawia się po zbożach z wysokim ścierniskiem lub z przyoraną słomą. By zabezpieczyć młodym roślinom azot konieczne jest stosowanie go w ilości 6-8 kg na 1 tonę słomy, czyli 35-45 kg N/ha, a więc najlepiej około 80-120 kg mocznika z dodatkiem inhibitora ureazy moNolith46®_Żółty. Nie wolno już w tym okresie (późne lato i jesień) stosować azotu saletrzanego, bo ogranicza rozwój systemu korzeniowego zbóż oraz zawsze bardzo mocno pogarsza mrozoodporność roślin.
Zboża ozime i nawożenie azotem
Na wyprodukowanie 1 tony ziarna pszenicy z hektara potrzeba 30 mm opadów, tak więc ilość dostępnej wody wiosną ogranicza rozwój i plonowanie zbóż. Zapasy zimowe wody (~150 mm) + opady od kwietnia do czerwca na poziomie ponad 100 mm, dają realną szansę uzyskania 8 t ziarna pszenicy, bo 8 ton ziarna x 30 l/t = 240 litrów wody. Woda i zastosowany azot będą najbardziej efektywne, gdy przestrzegać będziemy kilku zasad:
- zachowamy optymalny termin siewu ziarna, by uzyskać wysoki współczynnik krzewienia;
- zapewnimy dobre zaopatrzenie w azot i inne składniki pokarmowe od fazy 4 liścia, czyli już jesienią i jak najwcześniej wiosną;
- zadbamy o jak najwcześniejsze rozkrzewienie pszenicy, ponieważ już około 15. kwietnia długość dnia powoduje zahamowanie krzewienia (wytwarzania pędów i elementów kłosa) i sprzyja tylko wzrostowi – strzelaniu w źdźbło; druga dawka azotu około 10. kwietnia;
- trzecia dawka, w fazie od ukazania się ostatniego liścia (EC 37) do otwarcia pochwy liściowej (EC 39) powoduje większą płodność kwiatu, lepsze wykształcenie ziarna i lepszą jego jakość (około 15. maja), i zadziała pod warunkiem, że będzie woda.
Jeżeli braki wody wiosną są systematyczne, główną metodą sterowania plonem jest stosowanie azotu w dwóch pierwszych wiosennych terminach (z nadwyżką w terminie, zależnym od stanu plantacji po zimie), a dodatkowo i w późniejszych terminach dokarmianie dolistne.
Przykład nawożenia pszenicy ozimej
Pszenicę ozimą zaleca się nawozić wiosną – w zależności od jakości stanowiska – dawką około 20-25 kg azotu na każdą przewidywaną tonę ziarna, czyli 240-540 kg rsm30% N/ha + moNolith46®_Żółty. Najlepiej stosować azot wiosną w 2-3 terminach:
Uwaga: W celu maksymalnego zmniejszenia strat azotu ulatniającego się do atmosfery, a tym samym zwiększenia opłacalności nawożenia każda tona rsm30% N użytego w nawożeniu powinna zawierać 0,6 kg inhibitora ureazy moNolith46®_Żółty. Więcej o dawkowaniu inhibitora ureazy NBPT dowiesz się TUTAJ.
1 termin – z chwilą ruszania wiosennej wegetacji
Dawkuj od 50 kg N/ha w formie mocznika + inhibitor ureazy moNolith46®_Żółty, gdy zboże jest gęste, dobrze rozkrzewione i ma ciemnozielony kolor.
Niskie temperatury i powolny jeszcze wzrost zbóż, a w związku z tym powolne pobieranie i małe straty azotu powodują, że azot z mocznika stabilizowanego jest dłużej dostępny dla roślin.
2 termin – na początku strzelania w źdźbło
(Gdy wyczuwalne jest pierwsze kolanko, bo wtedy już następuje redukcja kłosa, a w fazie drugiego kolanka, gdy jest ono około 1 cm nad pierwszym kolankiem – następuje intensywna redukcja pędów)
Zalecana dawka to 120-180 kg rsm30% N/ha z inhibitorem moNolith46®_Żółty.
Dawkę ustalamy w zależności od sytuacji. W rejonach i na stanowiskach z bardzo prawdopodobnymi niedoborami wilgoci warto zastosować formę wolniej działającą – wyższą dawkę rsm30% N stabilizowanego inhibitorem ureazy. Można zastosować alternatywnie saletrę amonową gdy przewidujemy, że realne będzie zastosowanie doglebowo trzeciej dawki azotu.
3 termin
Na początku kłoszenia do 150 kg rsm30% N/ha + moNolith46®Żółty, gdy zboże było skracane. Pszenica do początku kłoszenia może pobrać 450 kg rsm30% N/ha z moNolith46®_Żółty, a po tym okresie maksymalnie tylko do 120-150 kg, gdy ma optymalne warunki wzrostu, w tym dostatek wilgoci. Badania wskazują, że stosowanie w tym terminie nawozu rsm30% N+ inhibitorem bardzo istotnie wpływa na wzrost zawartości białka w ziarnie.
Taki podział dawki azotu zwiększa plon i zawartość glutenu w ziarnie. Można stosować dwie dawki azotu doglebowo, a trzecią planowaną dawkę zastosować w formie oprysków.